Waarom alleentijd bij autisme belangrijk is

alleentijd
Lekker op de bank met een boek

Er was een tijd dat ik moeilijk alleen kon zijn. Als kind vond ik het vervelend als mijn ouders ergens naartoe gingen en ik niet mee mocht. Dan voelde ik me maar eenzaam. Ook speelde ik het liefst in de woonkamer in plaats van op mijn kamer. Veel gezelliger!

Dat is nu wel anders: eigenlijk ben ik nu het liefste alleen. Natuurlijk vind ik sociale contacten heel belangrijk en zelfs onmisbaar, maar het samenzijn mag mijn alleentijd vooral niet overheersen. Hetzelfde hoor ik terug bij veel mensen met autisme en hooggevoeligheid. Wat maakt alleentijd zo belangrijk?

Een overdaad aan prikkels

Voor mensen met autisme kan sociaal contact veel energie kosten. Tijdens het contact met anderen komen namelijk alle prikkels binnen. In tegenstelling tot mensen zonder autisme, ontbreekt het filter om belangrijke van minder belangrijke informatie te scheiden.

Stel je voor: terwijl je met iemand praat komen de kleuren op diens blouse recht op je af. Het getik van de klok klapt als hamerslagen tegen je oren. Tegelijkertijd probeer je het aantal figuurtjes op het schilderij vooral niet te tellen. Dan dringt de geur van sigarettenrook binnen door het ventilatierooster, afkomstig uit de tuin van de buren. Je keel begint te kriebelen. En dan moet je ook nog luisteren naar wat de ander zegt.




Ja, dat is een hele opgave. Er is honderd procent focus nodig om de ander te verstaan, om zelf nog zinnige dingen uit te brengen, om nog na te denken. Terwijl anderen zich niet eens bewust zijn van een vleugje sigarettenrook of het schilderij aan de muur, moeten wij keihard werken. Geen wonder dat de vermoeidheid snel toeslaat.

Ontprikkelen

Ik kan echt wel genieten van sociaal contact. Ook ik heb vrienden, familie en collega’s. Wij delen elkaars ervaringen en verhalen, steunen elkaar en lachen samen. Het is echt niet altijd zo dat ik na iemand gezien te hebben totaal uitgeput ben. De ene is de andere mens niet en bij de een ervaar ik veel minder prikkels dan bij de ander. Ook hou ik al een tijd rekening met mijn prikkelgevoeligheid door afspraken zo gunstig mogelijk in te plannen: niet meer dan een afspraak op een dag en liever niet te lang.

Zodra ik thuiskom van een afspraak, moet ik ontprikkelen. Ik denk dat iedereen dit wel een beetje heeft, dat je even rustig wilt zitten voordat je met de dag verder gaat. Maar bij mij duurt dit moment veel langer. Bij intensieve contacten moet ik naderhand zelfs een tijd liggen, soms uren in volledige stilte. En als ik ’s avonds ben weggeweest, heb ik een uur alleentijd nodig om te ontprikkelen, anders kan ik niet slapen.

Wat is alleentijd?

Alleentijd betekent voor mij niet per se volledige rust. Het kan wel, maar als ik een middag of dag alleentijd heb, kan ik gerust alleen iets gaan doen. Soms ga ik gewoon naar de bibliotheek of winkelen. Alleen al het zelf kunnen indelen van mijn tijd geeft mij rust.

Voor mij betekent echte vrijheid dat ik zelf de controle heb. Ik kan best de drukte opzoeken, zolang ik maar zelf in de hand heb wanneer ik weg kan of een gesprek kan beëindigen. Een dag alleentijd betekent feitelijk dat ik geen afspraken heb, geen verplichtingen. Heerlijk!




Voor anderen is het begrip alleentijd niet altijd goed te begrijpen. Allereerst zijn anderen vaak niet zo snel overprikkeld en uitgeput als ik. Ten tweede is het lastig te begrijpen dat ik tijdens alleentijd wel kan gaan winkelen, maar even niemand wil zien. Toch werkt dat bij mij zo. Gelukkig heb ik nu veel lieve mensen om mij heen die dit begrijpen of dit zelf zo ervaren.

Als ik ergens gelukkig van word, dan is het wel thuis zijn; lekker onder een plaid op de bank met een boek, mijn konijntjes om mij heen. Van mijn diertjes raak ik niet vermoeid. Zij geven mij energie en blijdschap.

Zonder alleentijd zou ik niet kunnen functioneren. Helaas betekent dat ook dat ik maar beperkt kan werken. Fulltime werken zou een tekort aan alleentijd betekenen. Daar ben ik in het verleden al burn-out door geraakt. Gelukkig is mijn leven nu redelijk stabiel, maar het blijft balanceren om de juiste balans te behouden.

Bekijk ook de video Alleentijd in een huisje met mijn konijn

Hoe ziet jouw alleentijd eruit?

Ik ben heel benieuwd hoe jullie alleentijd ervaren. Heb je er veel behoefte aan of juist niet? Wat doe je het liefst tijdens alleentijd?

Comments

  1. Dit had mijn verhaal kunnen zijn. Alleentijd is voor mij zeer belangrijk. Bijna heilig. Wanneer samenzijn het alleentijd overheerst gaat het helemaal mis met mij!. Dan krijg ik een overdaad aan prikkels. Daarvan kan ik erg overstuur raken.

    Ik vindt sociale contacten ook belangrijk en kan daar erg van genieten. Alleen als ik daar behoefte aan heb. Maar ze moeten het me niet opleggen. En verder ben ik een 1 op 1 mens. Dan kan ik tenminste over een onderwerp een evenwichtig gesprek houden. Als ik met meerdere mensen in een ruimte ben kan ik snel overprikkeld raken. Ze praten dan vaak door elkaar heen. Of springen van de hak op de tak zodat het voor gelijk schakelen is. Dan is er voor mijn gevoel geen evenwichtig gesprek. Doodvermoeiend!

    Ik ben ook iemand die van diepgaande gesprekken houdt en niet van gepraat over koetjes en kalfjes. Dan zou ik het liefste weglopen!. En dan inderdaad die bijkomende geluiden en geuren, Bleh!

    Ik doe veel individuele sporten. Ik zou nooit voor een teamsport kiezen. Ik ga graag alleen winkelen want dan heb ik zelf in de hand wanneer ik begin en stopt. Heerlijk!. Sommige mensen vragen wel eens is het nou niet ongezellig om het alleen te doen?. Ik laad er juist door op!

    Hoe leuk de activiteit of afspraak ook was ik ben altijd blij om weer thuis te zijn. Dan kom ik tot rust. Als ik elke dag mensen om me heen heb put me dat echt uit. Als ik alleen ben spelen er vaak de spannendste en opwindendste avonturen af in mijn hoofd. Dan moet ik er echt niet aan denken dat er iemand tegen me praten zodat het avontuur abdrupt eindigt zodat ik weer opnieuw kan beginnen.

  2. Er is bij autisme/overprikkeling geen ‘overdaad’ aan prikkels zozeer, maar eerder een overdaad aan ‘niet-verwachte’ prikkels. Aan de beleving van de ‘niet-verwachte’ prikkels wordt meer aandacht gegeven, met een verhoogde kans op negatieve associaties.
    Over dit onderwerp zijn de laatste jaren talloze publicaties online te vinden en wordt er ook veel in deze richting onderzoek gedaan.
    O.a. https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0896627313010829

  3. Ik lig bijna dagelijks overdag extra in bed in het donker. Echt herstellen. Kan er zelfs dagen ziek van zijn, soms letterlijk als ik tussendoor niet genoeg alleentijd heb om te herstellen.
    🙁

  4. Darienne says:

    Ik ben enigst kind en nooit echt vroeger vriendinnetjes gehad en als er een klasgenootje kwam spelen altijd jongens maar het liefst speelde ik alleen, dat was iets wat de omgeving nooit begreep. Toen ik op mijn 21e met een vage diagnose in een ggz deeltijdgroep werd gezet was het van waarom ben jij zo graag alleen, waarom ga jij achter die plant zitten? Doe mee! Pfff Gelukkig heb ik nu de goede diagnose (klassiek autisme)en mijn alleen tijd weer terug.
    Ik heb heel veel hobby’s waar ik me mee kan vermaken en 2 hele lieve katten.
    En nee alleen voelen doe ik me niet behalve als ik weer de maatschappij in moet dan ben ik pas eenzaam!

  5. Henri Haenen says:

    Ook voor mij is het belangrijk dat ik me geregeld in mijn eigen kleine ruimte kan terugtrekken. Anders word ik gek van alle prikkels die me teisteren. Ik moet mijn eigen muziek kunnen horen, die stelt me gerust. Zo kom ik weer in mijn eigen ritme. Ik moet kunnen opschrijven wat door me heen gaat, of een goed boek kunnen lezen. Ik voel in gezelschap zoveel onderstromen en wordt zodanig gebombardeerd door signalen, geuren, geluiden en bewegingen die me afleiden en verontrusten, dat het op den duur onmogelijk is mijn aandacht bij datgene te houden waarvoor ik gekomen was. Zeker als ik langere tijd ergens moet zijn, ben ik na afloop uitgeput. En al helemaal als ik dan ook nog met de auto over drukke wegen naar huis moet rijden. Dan ben ik helemaal op. Van jongs af aan heb ik het liefst op mijn eigen stek gezeten. Ik mijd massa’s en drukte, ik mijd verjaarsfeesten als het even kan en meer van dat soort ongein, überhaupt alles wat anderen juist leuk en gezellig vinden is voor mij erg beangstigend. Ik voel en ervaar te veel, heb geen goede filters en bezwijk onder het bombardement van wat op mij afkomt. Dus, inderdaad, zeer herkenbaar!

  6. Bijna helemaal hetzelfde voor mij. Ik werk wel fulltime, maar woon alleen (zonder huisdieren en geen partner). Dus thuis is alleentijd. Ik heb geen tv en zelden muziek aan. Gewoon ik en mijn gedachten. Heerlijk bijkomen. Mijn slaapritme is 10 uur per nacht en ik ga het liefst naar bed voordat het donker wordt. En omdat ik met niemand rekening hoef te houden doe ik dat ook. Fijn.

Speak Your Mind

*