In het autobiografische boek Afwijkend en toch zo gewoon neemt Sarah Morton je mee vanaf haar vroege jeugd tot de start van haar volwassen leven. Al op jonge leeftijd wordt de diagnose autisme bij haar vastgesteld. Terwijl je zou denken dat een vroege diagnose het leven makkelijker moet maken, is Sarahs jeugd een gevecht voor begrip, acceptatie en ondersteuning.
Vanuit de ogen van iemand met autisme word je meegevoerd in Sarahs verhaal. Al als klein kind blijkt Sarah anders te zijn, bijvoorbeeld haar manier van spelen, contact met andere mensen en haar tragere ontwikkeling. Terwijl zij haar eerste levensjaren thuis in een veilige omgeving opgroeit, beginnen de problemen op school.
‘Moeilijk kind’
Sarahs autistische brein wordt op het lagere onderwijs gezien als iets negatiefs. Terwijl ze probeert haar behoeften duidelijk te maken en mee te doen, wordt ze weggezet als een moeilijk kind omdat haar gedrag anders is dan dat van leeftijdsgenootjes. Het resultaat is een deprimerend document waarin wordt beweerd dat Sarah nooit zelfstandig zal kunnen leven.
Pestgedrag
Dat Sarah anders is dan andere kinderen, gaat niet onopgemerkt bij medeleerlingen. Dit zorgt ervoor dat ze gepest wordt en moeite heeft om vriendschappen te sluiten. Zelfs een leerkracht schuwt het niet om mee te pesten. Dit leidt tot een aantal aangrijpende momenten die mij diep raakten, vooral omdat ook ik op school werd gepest. Gelukkig breekt er ook een tijd aan van vriendinnen en van een betrokken juf. Zij laat zien hoe je kinderen met begrip, structuur en duidelijkheid een fijn schoolleven laat leiden.
Speciaal onderwijs
Opvallend is dat het op het speciaal onderwijs veelal aan de juiste begeleiding ontbreekt, op een aantal mensen na. Terwijl leerkrachten op speciaal onderwijs voor extra begrip, ondersteuning en motivatie zouden moeten zorgen, blijkt het tegendeel waar. De manier waarop leerkrachten met leerlingen omgingen, is schokkend, evenals het gedrag van veel chauffeurs van het taxivervoer van en naar school. In plaats van Sarah als een persoon te zien met speciale behoeften, die met de juiste hulp veel zou kunnen bereiken, werd haar hoop op toekomstperspectief in de kiem gesmoord. Niet voor niets belandde Sarah steeds vaker in een depressie.
Inlevingsvermogen
Naast alle tegenslagen maakt Sarah uiteraard ook mooie dingen mee. Zo ontmoet zij een aantal bijzondere personen, die zij echt in haar hart sluit, en spelen dieren een belangrijke rol in haar leven. Maar wat mij vooral opvalt is haar invoelende karakter. Sarah leeft overduidelijk mee met medeleerlingen en mensen om haar heen. Sommige mensen beweren dat mensen met autisme geen of weinig inlevingsvermogen hebben. Sarah laat het tegenovergestelde zien en blijkt vooral kinderen uitstekend te kunnen aanvoelen.
Opbouw en schrijfwijze
Afwijkend en toch zo gewoon is opgedeeld in chronologische hoofdstukken. Vanuit deze hoofdstukken wordt hier en daar teruggesprongen naar vroeger of naar Sarahs volwassen leven.
Sarah vertelt de dingen zoals ze zijn en gewoon hoe ze ze heeft ervaren. Er is weinig literaire opsmuk; juist daardoor komt haar verhaal authentiek over en kun je als lezer zelf je gedachten vormen, plotseling geschokt raken of ontroerd zijn. En hoewel het boek vrij lang is en hier en daar vrij gedetailleerd, merkte ik dat ik het steeds weer wilde pakken, omdat ik wilde weten hoe het verder ging.
Doelgroep
Mensen die zelf autisme hebben zullen veel herkennen in deze autobiografie. Hierdoor kunnen bepaalde passages wellicht triggeren, maar vooral ook helpend zijn: weten dat je niet de enige bent kan erg troostend zijn. Ook voor ouders van kinderen met autisme, leerkrachten en professionals die met de doelgroep werken is dit boek een aanrader.
Veel boeken beschrijven autisme op informatieve wijze, zoals die vanuit neurotypische personen wordt gezien. Afwijkend en toch zo gewoon geeft een kijkje in het hoofd van iemand met autisme: wat Sarah voelt, ziet, ervaart en meemaakt. Wat zij daadwerkelijk nodig heeft, waar zij plezier uit haalt, hoop uit put en waar ze idolaat van is. Je leest niet over iemand met autisme, maar beleeft autisme. En het is juist dat wat mensen zonder autisme een unieke kijkt geeft op het hebben van autisme.
Afwijkend en toch zo gewoon is o.a. te koop bij Bol.com. Klik hier voor jouw exemplaar.
Win een exemplaar van Afwijkend en toch zo gewoon!
Wil jij een exemplaar winnen van Afwijkend en toch zo gewoon? Laat dan voor 24 september een reactie achter onder dit artikel. Het boek wordt verloot. De winnaar krijgt persoonlijk bericht.
Lezing ADHD, Autisme, Dyslexie, stoornis, gave of gewoon
Wil je een lezing bijwonen van Sarah Morton? Donderdag 28 september geeft zij een lezing in de Bibliotheek Zoetermeer.
Het lijkt me een heel interessant boek, ik zou het heel graag willen lezen en me laten meenemen in het leven van Sarah.
Leuke recensie.
Dit boek wil ik heel graag lezen.
Heel interessant! Ik doe graag mee met de winactie.
24 september is voorbij, dus nu kan ik een reactie achterlaten zonder dat ik meedoe in de winactie.
Ten eerste omdat ik het boek al gekocht heb bij Sarah, (ik heb wel een speciaal exemplaar). Maar ook omdat ik gelijk ook een voorbeeld kan geven over empathie (mooie blog daarover oo de site van Sarah).
Die blog gaat over de opmerking dat mensen met autisme geen empathie hebben. Dat wordt natuurlijk ontkracht. En om maar gelijk daar bij aan te sluiten, het volgende.
Ik lees regelmatig dat mensen met autisme moeten rondkomen van een uitkering (zoals Wajong) of op een andere manier het niet breed hebben. Dus ik dacht, die gun ik het meer om het boek van Sarah te krijgen via deze winactie. Ik werk al bijna 35 jaar bij dezelfde baas en krijg daar (nu) een fatsoenlijk salaris voor. Dus ik kan het boek gewoon betalen.
Volgens mij moet je dan wel iets van empathie hebben. Misschien is het bij mij meer aangeleerd gedrag (cognitieve empathie noemt Sarah dat geloof ik), maar ook mijn emotionele empathie is rond mijn vijftigste wel vol open gegaan.
Waar ik vroeger vrij emotieloos kon spreken op het afscheid van mijn vader op zijn werk, moet ik er nu niet aan denken dat ik ook iets moet gaan vertellen als hij naar de eeuwige jachtvelden gaat (ik hoop dat je snapt dat ik even deze associatie gebruik, want de echte beschrijving gaat weer een aanslag doen op mijn traanbuizen).
Mariska, je hebt een mooie site. Ik kom hier vanuit de site van Sarah Morton.
Ik heb al verschillende blogs gezien waar ik wel op wil reageren.
Groet,
Hans
Hoi Hans, wat een mooie reactie! En wat lief dat je een ander het boek gunt. Mensen met autisme hebben zoals je zegt zeker wel empathie. Soms kan het voor een ander lijken alsof dat niet zo is, maar wij zijn juist hele gevoelige mensen die geven om hoe een ander zich voelt. 🙂
Dankjewel Mariska voor de lieve reactie terug.
Ik heb nu al zin om te reageren op je blog van vandaag over woningruil (beetje druk nu).
Maar een mooie spreuk hier (van Toon Hermans): Als ieder mens een ander mens gelukkig zou maken, dan zou de hele wereld gelukkig zijn.
Of snapt alleen een a-typisch brein dat.
Heel mooi! En helemaal waar.
Hallo Hans,
Wat een mooie reactie! Zeker een goed voorbeeld dat autistische mensen wel degelijk empathie hebben en aan een ander denken.
Groetjes,
Sarah
Hallo Hans,
Wat een mooie reactie! Zeker een goed voorbeeld dat autistische mensen wel degelijk empathie hebben en aan een ander denken. Dat je iemand anders het boek gunt.
Groetjes,
Sarah