Zelfstandige woningen speciaal voor mensen met autisme: bestaan die eigenlijk wel? Dat vraag ik me al tijden af. De laatste tijd valt het me op hoeveel behoefte er onder mensen met autisme is om zelfstandig en prikkelvrij te wonen.
Bestond er maar een woning waarin je je buren niet hoort praten. Bestond er maar een woning waarin je de snelweg niet hoort. Bestond er maar een woning waarin een stressvrij leven mogelijk is… Moeten we altijd blijven dromen of kan dit wel eens werkelijkheid worden?
Een vakantiepark voor mensen met autisme
Al tijden heb ik een droom: kon er maar een vakantiepark worden opgekocht, speciaal voor mensen met autisme. In een vakantiepark vind je vaak vrijstaande huisjes van compact formaat. Deze huisjes liggen meestal in een bosrijke omgeving, waar je vogels hoort fluiten en waar het rustig is.
Groot hoeven de huisjes niet te zijn. Voor één- of tweepersoons huishoudens heb je aan tweekamerwoningen genoeg. Belangrijk is dat ze vrijstaand zijn, zodat je geen last hebt van contactgeluiden van buren. Uiteraard heeft iedereen een eigen tuin, waarin je in privacy kunt zitten.
Ik stel voor dat er onderling contact is, maar alleen als daar behoefte toe is. Verder kunnen er onderling afspraken worden gemaakt, bijvoorbeeld over het geven van feestjes en het onderhoud van het park. Een groot voordeel is dat iedereen autisme heeft elkaar dus eerder begrijpt.
Kon dit maar werkelijkheid worden!
De zoektocht naar een sociale huurwoning
Hoe komt het toch dat prikkelvrij wonen voor mensen met autisme zo moeilijk is? Daar zijn verschillende oorzaken voor:
1. Autismewoningen zijn meestal inclusief begeleiding
Natuurlijk bestaan er woningen voor mensen met autisme. Deze woningen zijn echter inclusief begeleiding en meestal onzelfstandig. Bewoners delen bijvoorbeeld de keuken of een binnentuin. Ook is er op bepaalde uren van de dag een begeleider aanwezig, terwijl niet iedereen met autisme begeleid hoeft te wonen. Bovendien is er voor deze woningen een indicatie vereist.
Een grote groep mensen met autisme kan echter prima onbegeleid wonen, maar zij vallen vooralsnog buiten de boot. In de folder Autismevriendelijk Wonen van PAS wordt dit probleem uitgebreid beschreven: “Er [zijn] allerlei woonvoorzieningen voor begeleid en beschermd wonen. Ook bestaan er ouderinitiatieven voor jongeren met een beperking die voor het eerst zelfstandig gaan wonen. Volwassenen met autisme en een normale tot hoge begaafdheid vallen echter tussen wal en schip. Zij hebben geen ouders die een woonproject voor hen opzetten. Ook hebben ze vaak geen intensieve zorg nodig. Ze komen daardoor niet in aanmerking voor woonvoorzieningen voor mensen met een uitgebreide zorgbehoefte” (1).
2. Sociale huurwoningen zijn vaak slecht geïsoleerd
Veel volwassenen met autisme komen in een sociale huurwoning terecht. Deze woningen zijn echter vaak slecht geïsoleerd, waardoor je in bepaalde gevallen je buren zelfs kunt horen praten en niezen. Vooral woningen die voor de jaren tachtig gebouwd zijn hebben dunne muren.
Zelf woon ik in een eengezinswoning uit de jaren vijftig. Ik mag nog van geluk spreken dat ik niet in een flat woon, want nu heb ik maar aan twee kanten buren. Het zijn ook nog vrij rustige buren, en nog heb ik geregeld last van allerlei geluiden. Zo hoor ik geregeld muziek van de ene kant en de gamende buurjongen aan de andere kant. Echt, ze maken niet meer geluid dan de gemiddelde mens, maar ik hoor werkelijk alles. Ik ben dan ook zeer gevoelig voor geluiden en kan ze niet filteren.
Als je in een flat woont, is de kans op geluidsoverlast nog groter. Je hebt dan aan alle kanten buren, die allemaal geluid maken. Ooit woonde ik in een flat, waarbij ik veel overlast had van mijn bovenburen. Ze hadden een klein kind, dat graag rondrende en met een bal speelde. Elke dag raakte ik zo overprikkeld dat ik uiteindelijk overbelast raakte. Vervolgens deed ik zoveel mogelijk moeite om vooral niet thuis te zijn. Met mij zijn er velen met autisme die dagelijks overprikkeld en gestrest zijn, omdat hun woning niet goed geïsoleerd is.
3. Goed geïsoleerde woningen zijn vaak onbetaalbaar
Er bestaan uiteraard wel goed geïsoleerde sociale huurwoningen, maar in mijn ervaring vallen deze vaak boven de huurtoeslaggrens. Aangezien mensen met autisme vaak zijn aangewezen op een (gedeeltelijke) uitkering, zijn deze woningen onbetaalbaar. Ook een koopwoning is hierdoor niet haalbaar.
Als er al goed geïsoleerde huurwoningen binnen het budget vallen, zijn deze in de regio Arnhem en Nijmegen zeer moeilijk te krijgen. Er heerst een groot tekort aan betaalbare sociale huurwoningen en wachttijden van tientallen jaren zijn redelijk normaal. Als je ergens wilt wonen, kun je dus niet al te kritisch zijn.
4. Woningcorporaties verstrekken weinig informatie over woningen
Zelf bekijk ik geregeld het woningaanbod, gewoon, omdat ik nog aldoor hoop dat de ideale woning voorbijkomt. Het valt mij echter op dat er bij de aangeboden woningen weinig informatie verstrekt wordt. Ja, er staat een energielabel, maar dat zegt weinig over de gehorigheid van woningen. En hoe zit het dan met de buurt? Is het een levendige buurt, een kinderrijke buurt, of wonen er veel bejaarden?
Hier in Arnhem zijn verschillende appartementencomplexen waar veel problemen tussen de bewoners zijn, bijvoorbeeld de Rijnland-flat. Geregeld hoor ik dat iemand hier is komen wonen, maar bijna direct weer op zoek moet naar een andere woonruimte, omdat het er niet uit te houden is. Deze appartementencomplexen lijken wel verzamelplekken voor mensen die elkaar graag aanvliegen en geluidsoverlast produceren. Jammer genoeg wordt hier door woningcorporaties niet eerlijk over gecommuniceerd naar potentiële bewoners. Persoonlijk lijkt het me een hel om hier terecht te komen.
5. Aangepaste woningen
Woningcorporaties bieden aangepaste woningen aan voor mensen met een handicap. Ik vraag mij dan af: waar zijn de aangepaste woningen voor mensen met autisme? Zou het niet geweldig zijn als een deel van het woningaanbod voorzien wordt van geluidsisolatie en HR++-beglazing?
Het zou helemaal mooi zijn als deze woningen van een recent bouwjaar zijn en dat meerdere mensen met autisme naast elkaar wonen. Je kunt als buren dan eerder met elkaar in gesprek gaan en elkaar begrijpen, mocht er iets zijn.
Heb jij ook moeite om een fijne woonruimte te vinden? Deel je ervaringen dan onder dit artikel.
(1) PAS, Autismevriendelijk Wonen (2014-2015).
Deze wensen gelden voor ongelooflijk heel veel mensen, ook zonder autisme. In Nederland is er buiten rijtjes huizen en flatjes haast niets anders, of je moet genoeg geld hebben voor een groot vrijstaand huis, kleine zijn er er nauwelijks en een caravan mag meestal niet.
Verder: “…iedereen autisme heeft elkaar dus eerder begrijpt”.
Dream on…
Bedankt voor je reactie. Je hoeft het niet met mijn meningen eens te zijn en dat is helemaal prima! Bedankt voor het lezen van dit artikel.
Ik woonde van 2009 tot 2011 in een gehorige goedkope flat uit de jaren 60 in Den Helder. Boven mij woonde er iemand die om 2 uur nog even lekker hard naar Mekka bad en onder mij een drankorgel die naast keiharde muziek de hele dag ook nog even lekker ging schreeuwen. Ik ging er natuurlijk onderdoor.
Dankzij mijn diagnose in 2010 kreeg ik via het GGZ een urgentie verklaring om een andere woning te zoeken in een rustigere buurt en ik mocht zelf doorgeven waar ik absoluut niet wilde wonen. Het werd een flatje in Julianadorp uit begin jaren 80. Kindrijke buurt, maar oh zo fijn wonen. Ik had van niemand last – tot dat mijn bovenbuurvrouw van haar medicijnen af ging en ik toch anderhalf jaar met het GGZ en de gemeente gewerkt om haar weer onder behandeling te krijgen. Door dit gedoe mocht ik van de huisarts een pil nemen die mij wat liet slapen als ’t nodig was.
Nu woon ik samen, in een koophuis in een drukke stad. Leefgeluiden heb je altijd. Ja, het zou fijn zijn als de omgeving wat meer zou denken om anderen, maar dat heb je overal. Als Autist zijnde ben je nou eenmaal gevoeliger dan anders, maar iedereen wil denk ik wel een woning die lekker rustig is. Autist of niet!
En… als je dat wilt… kun je beter in een huisje op de Veluwe gaan wonen.
Wat je wel kunt doen is je voorstellen aan je naaste buren – vooral degene waar je ‘last’ van hebt. Maak contact met ze en probeer dat contact te onderhouden. Vertel dat je Autisme hebt en dat je soms wel eens schrikt van sommige geluiden die uit het huis komen. Als ze een beetje goede mensen zijn, gaan ze heus wel rekening met je houden!
Bedankt voor je reactie, Anita. Het is helemaal waar dat je overal wel geluiden hebt. Het zal nergens compleet stil zijn. Zelf heb ik gelukkig goed contact met mijn buren, dus een en ander is bespreekbaar, maar helaas hoor je in deze woningen alsnog alles van elkaar, omdat de muren zo dun zijn. Je hoort elkaar zelfs niezen. Gelukkig is het goed uit te houden.
Hoi Mariska.
Zelf ben ik een 27 jarige man die eigenlijk al een langere tijd naar iets vergelijkbaars zocht. Natuurlijk is het een utopie om een vakantie park voor autisten te hebben of iets vergelijkbaars, hoe aantrekkelijk het ook klinkt, maar een soortgelijk idee is niet totaal onrealistisch.
Ik heb zelf de GGZ van dichtbij meegemaakt, dus ik kan me erg vinden wat je zei over dat een soortgelijke woonvorm toch vaak inclusief begeleiding is en een gedeelde woonkamer, gedeelde keuken en ga zo maar door. Vandaar ook mijn reactie, want ik woon op dit moment op een unieke plek in Oldenzaal, licht vlakbij Enschede.
Het is een woongebouw, opgezet door de stichting JB van den bent. Ze hebben samen met een woonorganisatie en de gemeente Oldenzaal gekeken of ze iets vergelijkbaars op konden zetten. Dit hele idee kwam vanuit een ouderinitiatief die allemaal kinderen hadden met een beperking.
Om een lang verhaal kort te maken, uiteindelijk hebben ze een oud hotel gesloopt en daar in samenwerking staat nu een gebouw speciaal voor mensen met een beperking. Er wonen ook ene paar mensen met een lichamelijke handicap, maar de meeste mensen hebben autisme.
Begeleiding is aanwezig, die hebben ook een kantoor, maar begeleiding is absoluut niet nodig. Als je totaal geen begeleiding wil en/of nodig hebt, dan zullen ze je niet storen en heb je verder ook niets met ze te maken. Je huurt ook zelfstandig via de gemeente, dus het is gewoon je eigen appartement, met keuken, slaapkamer, etc. Het is dus een complete woning. Mijn woning is 77 vierkante meter, wat best groot is voor iemand die alleen woont.
Wat betreft geluid is het ook goed aangepakt. Natuurlijk zitten hier wel kosten aan verbonden, dus het is niet alsof je helemaal niets hoort, maar niemand heeft last van elkaar. Er is in het gebouw ook één gezamelijke ruimte die o.a. gebruikt word voor vergaderingen, maar ook eventuele feestjes vanuit de bewoners. Denk aan verjaardagen of gezellig samen een film kijken of iets dergelijks.
Het gebouw zit aan de rand van de stad, maar je merkt er niets van. Ik woon er nu bijna 3 jaar en ik kan oprecht zeggen dat ik nog nooit overlast van iemand heb ervaren, behalve als het carnaval is, haha.
Het is niet perfect, maar het komt heel dichtbij hetgene wat je beschreef. Ik woon hier dus ook erg prettig en ben blij dat er zoiets vergelijkbaars op is gezet. Het is mijn eigen plekje waar ik veilig ben en me het prettigst voel. Ik heb erg geluk gehad, want dit project was ook uniek.
Bedankt voor je reactie, Harold. Dat klinkt als een geweldig initiatief waar je heerlijk kunt wonen. Hopelijk komen er in de toekomst veel meer dergelijke projecten.
Ik heb precies de problemen die je noemt: te oud voor de jongeren initiatieven, en de enige woningen die ik kan vinden zijn flats of appartementen met veel te veel prikkels, buren aan alle kanten om je heen die de hele dag lawaai maken, verkeer, en geen rust of ruimte om je heen. Ik kan dan ook nergens woonruimte vinden waar ik me gewoon op mijn gemak kan voelen en rustig kan wonen.
Gewone rijtjeshuizen zijn ook vreselijk want je bent nog steeds aan alle kanten omgeven door drukte en lawaai. Valt het echt niemand anders op dat er in woonwijken altijd lawaai is? Is het een keer mooi weer en kan je in je achtertuin zitten, dan is er altijd wel minstens 1 figuur in de buurt die het nodig vind om heel de dag stenen of planken te gaan zagen, of keiharde “muziek” over de buurt te laten schallen.
Ook valt mij op dat de meeste woonruimte die speciaal voor autisten wordt aangeboden bestaat uit kleine hokjes, mini-flatjes of anderhalf-kamer-studiootjes die opvallend vaak midden in de stad, vlak aan een doorgaande weg, en in een omgeving van alleen maar steen en beton en nul groen of ruimte zijn gelegen.
Ik vermoed dat de meeste mensen die daarin terecht komen dat helemaal niet prettig vinden, maar niet mondig genoeg zijn om dat te uiten, of al lang blij zijn dat ze niet op straat terecht komen, of zelfs al volledig murw zijn gemaakt door de mallemolen van instanties die allemaal heel hard roepen dat ze zo veel voor autisten doen, maar in de praktijk eigenlijk meer aandacht hebben voor zichzelf dan voor de autisten. Want dat is in de praktijk nu eenmaal het geval. De media schetsen ook steeds weer een verkeerd beeld, die doen net alsof er juist heel veel wordt gedaan, maar dat is voornamelijk zelfreclame van de vele “zorg” bureaus die goed verdienen aan de hulpbehoevenden. Er zouden zogenaamd steeds meer bedrijven zijn die autisten willen hebben, maar ze zijn nergens te vinden. Er zouden zogenaamd steeds meer woningen voor autisten zijn, maar die zijn ook nergens te vinden. Er zou zogenaamd steeds meer ondersteuning zijn voor autisten, maar ook dat is niet het geval. Er zijn wel steeds meer mensen die hun geld verdienen bij bureaus die beweren dat ze autisten helpen, maar er zijn niet meer autisten die daadwerkelijk geholpen worden. Het is een drama.
Bedankt voor je reactie. Het is inderdaad een drama en ik herken veel in wat je schrijft. Waar is het inderdaad nog rustig? Laatst was het zelfs in het nieuws dat er steeds meer herrie is en dat dit een gezondheidsrisico is. Kennelijk worden er eindelijk mensen wakker.
Er zijn inderdaad initiatieven voor autismevriendelijke woningen, maar die komen vaak zeer moeilijk van de grond. En zoals je zegt zijn het vaak kleine hokjes op onhandige locaties.
Ik denk dat er in de toekomst meer voorzieningen komen, maar dan zijn wij waarschijnlijk al te oud om ervan te profiteren.
Beste Mariska,
Dankjewel voor je artikel!
Zelf ben ik fysiek en psychisch ziek van het wonen tussen andere mensen. Mijn hoofd is zo moe en kan zo weinig nog verdragen..
Ik heb ADD en HSP, ik hoor en voel alles en kan ook geen prikkels reguleren. Dus praten door de muren, gesjouw op de trap, slaan met deuren, muziekjes, ook zachte, ik word er zo ellendig van..
Traumatisch was mijn ervaring meermaals met buren die de muziekboxen altijd open hadden, zo luid dat ik het boven in mijn huis nog in mijn gestel voelde doordreunen.. een technobas die door je huid binnendringt, handen aan de oren helpen dan niet.. die mensen waren niet bereid rekening met iemand te houden, ik woonde toch in de stád, moest er maar mee ‘dealen’. Ik heb nooit iets teruggedaan, heb nooit ‘wraak’ genomen, ik zat op den duur trillend in een hoek van de kamer, ik durfde niet meer naar beneden in de ochtend.. Een gesprek met een mediator (met veel moeite geregeld) hielp evenmin, ik bleef ook zelf naar ze toe gaan om te vragen of het zachter mocht.. ik kreeg dan de deur in mijn gezicht of ze deden niet open, werd voor hoer uitgemaakt.. waarschuwingen van de politie hielpen ook niet.. echt ingegrepen werd er niet, want dan moet de overlast plaatsvinden na 22 uur.. de politie kom binnen, constateert dat het (te) luid klinkt, dat je bij dit geluid niet meer kunt lezen of fatsoenlijk een gesprek voeren, maar ‘gezien het tijdstip’, 15 uur , of 18 uur, of 19 uur, moet het kunnen..
Ik zat tegen suïcide aan want geen instantie hielp me.. op het laatst, als ik bij het naar huis gaan het begin van mijn straat bereikte, zakte ik van de stress door mijn benen en begon te hyperventileren, ik kon niet meer zelf overeind komen..
Niemand deed iets, de woningbouwvereniging keek weg, de politie greep niet in..
En die mensen gingen hun gang, áltijd, áltijd was een van hen thuis en altijd ging de muziek op max.
Enfin, het is nu voorbij..
Maar ik ben diep bang geworden om ergens te wonen, en ik verlang ook écht naar een stille plek (ja, een vakantiepark met huisjes voor ASS’ers, dat zou prachtig zijn..). Ik woon in Groningen, ik heb hier mijn bescheiden leven, ik zou daarom het liefst in Groningen of Drenthe aansluiten bij zo’n initiatief.
Je eigen plek hebben, waar je als je dat wil kunt zijn, kunt bestaan, in stilte en afzondering is zó belangrijk, juist omdat je even los moet kunnen zijn van alle prikkels in de wereld buiten je huis.. je hebt tijd en ruimte nodig voor herstel.. als die tijd en die ruimte er niet zijn, ga je eronderdoor..
Het is dramatisch dat velen zo moeten leven, in aanhoudende angst en onrust, en het is tragisch dat er niet meer aandacht is voor het probleem.
Wat een verhaal, zeg! Wat een marteling om met zulke buren te moeten leven. Dat is eerder overleven. En frustrerend dat er dan zo weinig begrip is, terwijl dit gewoon een toenemend probleem is. Fijn dat het nu voorbij is.
Hoi!
Verschrikkelijk dat jullie hier tegenaan lopen. Voor mezelf vind ik het fijn om te lezen dat er meer mensen zo ontzettend veel last ervaren op het gebied van wonen.
Ik heb ASS, ADD en complexe PTSS, ben 40 jaar, met 16 de deur al uitgegaan en sindsdien ruim 20 keer van woning veranderd. De enige periode waarin ik sindsdien 7 jaar aaneengesloten op 1 plek heb gewoond was toen ik zelf aan de drank en drugs zat ;-). Dit is alweer een tijd achter de rug en trek als een nomade van woning naar woning. Flatjes, bovenwoningen, nieuwbouw, bestaande bouw, woonclusters met begeleiding, antikraak, ouderlijk huis, bed & breakfasts, psychiatrische afdelingen, caravans, chalets, logeeradressen en zelfs een huis in het bos…ik heb het allemaal gezien.
Chalets en huis in het bos waren het meest autismevriendelijk, maar het minst vriendelijk voor mijn portemonnee dus die woningen waren echt tijdelijk, om op adem te komen.
Om wanhopig van te worden. Soms denk ik wel eens, ik heb, vooral qua wonen, pas (innerlijke) rust tussen 6 plankjes.
Zoveel en zo lang stress heeft ernstige psychosomatische klachten veroorzaakt waarvoor ik nu en als het goed is de komende 5 maanden doordeweeks in een kliniek in Zeist zit en de weekenden bij m’n ouders logeer.
Toch geef de moed en hoop niet op.
Groetjes!
Bedankt voor het delen, Jolene! Ik denk dat je verhaal heel herkenbaar is voor velen. Ik hoor vaak over een ‘zwervend bestaan’ van de ene naar de andere woning. Heel triest.
Hoi Jolene! Ik heb soortgelijke achtergrond en ervaringen. Ik ben al heel vaak verhuisd. Ik zou graag met anderen in contact komen want heb soms het gevoel dat ik hier echt alleen in sta.
Mijn emailadres voor contact is sintnicolaaslaan@gmail.com
Toevallig vandaag een artikel gelezen op NOS.nl: “Permanente bewoning van vakantieparken aangepakt”. Daarin wordt gesproken over een behoefte aan een rustige, prikkelarme woonomgeving (wat je op veel vakantieparken kunt vinden, maar dat wil men dus aanpakken en misschien elders realiseren).
Of het concreet iets oplevert voor ons is natuurlijk afwachten, maar voor mij staat als een paal boven water dat een prettige woonomgeving cruciaal is om goed/beter te kunnen functioneren. Al is het maar om uit te rusten na een dag vol prikkels; zie ook de onderbouwing van KlasseWonen.
Dat zou echt ideaal zijn, Jelle! Ik denk dat er heel veel geïnteresseerden zouden zijn voor een dergelijk project.
Ik begrijp jullie allen zo ontzettend goed en ik vind het fijn om te lezen dat ik blijkbaar niet de enige ben met deze gevoelens.
Ik woon momenteel in een bolwoning. Dit is een bolvormig vrijstaand huisje. Ideaal voor mensen met autisme.
Helaas wonen hier ook mensen die niet begrijpen dat ze hun ramen dicht moeten houden als ze de volumeknop voluit willen.
En ook is er veel omloop. Ik begin nu aan buren nummer 6!!
Dus weeer nieuwe mensen. Ik zou willen dat deze bolwoningen alleen nog maar aan mensen met ASS toegewezen worden.
Ik ga ook navragen bij de woningbouw of dit mogelijk is.
De woningen zijn van de lage huurklasse. Dus echt ideaal.
Bedankt voor je reactie, Corine. Wat leuk dat je in een bolwoning woont. Dat lijkt mij echt ideaal. Ik snap wel dat het vervelend is als er veel verloop is en als er muziek uit de ramen schalt. Mag ik vragen in welke gemeente deze woningen staan?
De droom die jij hebt over het opkopen van een vakantiepark door een zorgorganisatie is precies de droom die ik twee weken geleden aan mijn begeleider vertelde. Ik ben 35 en er is geen geschikte woonplek voor mij.
Wat toevallig dat je er ook aan dacht. Het zou zo mooi zijn als dit kon. Hopelijk komt er meer aandacht voor dit woonprobleem.
Word hard aan gewerkt aan zelfstandig wonen voor (jong) volwassenen met Autisme.
Kijk eens op https://www.autinoom-wonen.nl/
Dat is een mooi project! Ik heb eerder van ouderprojecten gehoord. Helaas heb je daar weinig aan als je ouder bent.