De RESULTATEN van de AUTISME WOONENQUÊTE: hoe fijn wonen mensen met autisme?

Een paar maanden geleden heb ik jullie gevraagd om deel te nemen aan de Autisme Woonenquête. In dit vooronderzoek wordt de woontevredenheid van zelfstandig wonende volwassenen met autisme in kaart gebracht.

Inmiddels hebben 69 mensen de enquête ingevuld. Dit is iets minder dan gehoopt, maar voldoende om een beeld te krijgen van de woontevredenheid van deze doelgroep. In dit blogartikel deel ik dan ook graag de resultaten.

In mijn werk als ervaringsdeskundige autisme kom ik veel mensen met autisme tegen die ontevreden zijn met hun woonsituatie. Ik hoor vaak schrijnende verhalen over geluidsoverlast, geuroverlast, het zwerven van woning naar woning en geen rust kunnen vinden. Het vinden van een fijne, veilige woonplek is ontzettend moeilijk, vooral als je er alleen voor staat en een laag inkomen hebt.

Toch was ik benieuwd of er ook mensen met autisme zijn die tevreden zijn met hun woonsituatie. Daarom richt de enquête zich op de woontevredenheid en niet op overlast. Zo zijn er zowel positieve – wellicht hoopgevende – reacties als negatieve reacties uitgekomen.

Wat vinden mensen met autisme prettig aan hun woning?

Uit de enquête blijkt dat 55,1% van de respondenten het woningtype (appartement, tussenwoning, etc) het meest prettig vinden aan hun woning. 36,2% woont in een appartement of flat, 27,2% in een tussenwoning en 20,3% in een hoekwoning. Enkele mensen wonen vrijstaand of in een 2-onder-1-kap.

Na het woningtype zorgen opeenvolgend het aantal kamers, de indeling van de woning en de lichtinval (juist veel of weinig licht) voor tevredenheid. Ook de buurt scoort hoog. Een aantal mensen geeft aan blij te zijn een koopwoning te hebben en ook het hebben van een tuin wordt meermaals genoemd.

Wat vinden de respondenten onprettig aan hun woning?

Bijna de helft van de respondenten vindt slechte geluidsisolatie (46,4%) het meest onprettig aan hun woning. Hiermee wordt mijn vermoeden dat geluidsoverlast voor een grote groep mensen met autisme een probleem is. Het geeft tevens aan dat mensen met autisme vaak in slecht geïsoleerde woningen wonen.

Slechte warmte-isolatie is het tweede minpunt met 34,8%, gevolgd door de buren (29%), te weinig ruimte (27,5%) en de indeling van de woning (18,8%). Daarna zijn zaken als de buurt, juist veel of weinig lichtinval, het onderhoud door de woningcorporatie, geuren in en om de woning en opties voor ventilatie genoemd als minpunten.

Verhuizen

Bijna de helft van de respondenten (46,4%) geeft aan niet te willen verhuizen. Een derde (30,4%) wil wel verhuizen en 23,2% wil misschien verhuizen. Positieve reacties zijn onder andere “Het is een heerlijke plek!”, “Ik kan doen wat ik wil en word niet beperkt door mijn beperking” en “Ik zou nooit op een betere plek kunnen wonen.”

Redenen om niet te verhuizen

Een deel van de mensen die niet willen verhuizen geeft aan in een rustige omgeving te wonen:

“Het is hier rustig met veel groen in de buurt. En ik ken deze omgeving al mijn hele leven.”

“Het is ons eigen huis en de tuin is fantastisch. Het huis staat vrij, er is hooguit binnenin geluidsoverlast, maar omdat wij dat zelf zijn is dat niet erg.”

“Het betreft een hoekwoning in een rustige buurt aan een doodlopende straat. Dus rustig (wat dat betreft).”

“Fijne stille woning met veel ruimte en zonnige tuinen, veel natuur in de tuin en groene rustige wijk. Mijn woning heeft boven en beneden airco, zodat ik het koel kan maken als het te heet wordt in de zomer en overal rolluiken zodat ik het lekker donker kan maken als ik daar behoefte aan heb. Het is de ideale woning voor mij en mijn kinderen.”

“Ondanks dat het een kinderrijke buurt is , is het overdag redelijk rustig. Heerlijke zonnige achtertuin met voldoende bescherming voor inkijk.”

“Eigenlijk ben ik redelijk tevreden, maar ik zie in mijn directe omgeving enkele mensen die ook autistisch zijn, met grote problemen. In verhouding daarmee mag ik niet klagen.”

Een aantal mensen geeft aan te veel op te zien tegen een verhuizing:

“De stress van een nieuw huis zoeken en je weet niet hoe je buren daar zijn en dan het idee alleen al van verhuizen…”

“Veel gedoe. Bovendien kan ik het waarschijnlijk niet beter krijgen.”

Tenslotte hebben meerdere mensen een woning gerenoveerd of naar hun zin aangepast, waardoor verhuizen niet zo aantrekkelijk is.

Redenen om (misschien) te verhuizen

Veel respondenten noemen onrust een reden om te willen verhuizen:

“Het is supergehorig. Ik heb nu gelukkig hele rustige buren, maar ik ben bang dat het een hel wordt als dit verandert. Ik voel me ook niet vrij in mijn eigen huis, omdat ik weet dat de buren echt alles horen.”

“Wat mij tegenhoudt is het geld en energie die het kost te verhuizen. Een huis is hier bijna niet te krijgen en zeker niet een huis dat qua geluidsisolatie op orde is en ook nog eens in een nette buurt staat.”

“De buurman is onberekenbaar, er zijn daklozen rondom de woning en de woning is slecht geïsoleerd.”

“Er is geluidshinder (jaren-50 appartement), het is slecht geïsoleerd voor warmte en geluid en de woning is gedateerd.”

“De huurprijs is veel te hoog en stijgt elk jaar, het comfort van de woning is laag (40 jaar oude keuken en badkamer), geluidsoverlast (buren + supermarkt onder me), herrie en onveiligheid in de buurt, woonkamer op het noorden (nooit zon), slaapkamer op zuiden (bloedheet), geen privacy bij buitenruimte.”

“Geen mensen die langs mijn slaapkamerraam lopen of de noodtrap (trilling en geluid) tegen mijn muur gebruiken. Prikkelarm uitzicht in plaats van tankstation met rood ledlicht en drukte, motorengroepen, in de nacht tankwagens.”

“Er is te veel geluid buiten. Er zijn praktisch altijd harde geluiden van de buren (muziek, feestjes, schreeuwende en gillende kinderen etc).”

“Ik woon liever iets landelijker, vrijstaand, met minder herrie.”

“Ik wil meer ruimte en niet meer langs een weg wonen in verband met veel verkeer en sirenes.”

Ook nare geuren worden genoemd:

“De buren roken bij onze slaapkamerramen, zelfs die van de babykamer!”

“Het stinkt in de woning. De inbouwkasten stinken en kunnen niet verplaatst worden. Het voelt heel vies en niet fijn.”

“De woning heeft een oud afvoersysteem, met sterke geuren door slecht weglopend water.”

Meerdere mensen geven aan een grotere woning te willen of op een gunstigere locatie te willen wonen. Voorzieningen zoals winkels en een treinstation in de buurt staan op de wensenlijst. Ook geeft iemand aan vanwege een spierziekte een benedenwoning te willen.

Tenslotte wordt slecht onderhoud aan de woning genoemd:

“Ik woon al ongeveer 15 jaar in deze woning. Ondanks de ideale locatie is er achterstallig onderhoud.”

“De woning is oud, vies, gehorig en er zit asbest in. Er zijn loden pijpen, overal zitten gaten en kieren, de deuren sluiten niet en piepen. De afwerking is zeer slecht: stopcontacten hangen half los, er zitten scheuren in de muur, er zit kit waar het niet hoort, geen kit waar het wel hoort, de keuken is scheef en lekt achter het schot. De afwerking en betegeling van de badkamer en toilet zijn zeer slecht, met gaten.”

“Er zijn hoge stookkosten vanwege kieren en gaten.”

Buren

Uit de enquête blijkt dat 26,1% tevreden is met hun buren en 29% ontevreden. Hierbij een aantal reacties:

“Meer contact met buren zou fijn zijn, zoals vaker elkaar groeten. Nu lopen veel mensen elkaar voorbij in de flat. Ik wil ook meer contact met directe buren, zodat ik ze durf aan te spreken op de geluidsoverlast, wat er soms is. Ik weet hoe dat te behalen.”

“Ik wil graag weten hoe ik het gedrag van mijn buren kan aanspreken, zonder Buurtbemiddeling in te schakelen. Ik belde hen eens en ze kozen meteen de kant van mijn buren…”

“De meeste buren zijn op zichzelf. Met één maak ik wel eens een praatje en één zorgt soms voor geluidsoverlast. Dat laatste is met momenten vervelend. Verder is het heel fijn hier.”

De kans op een andere woning

De kans op een andere woning wordt door de meeste mensen klein ingeschat 37,8%, gevolgd door heel klein 29,7% en gemiddeld 21,6%. Slechts één persoon acht de kans op een nieuwe woning zeer groot.

Met de huidige woningnood zijn deze resultaten niet verbazingwekkend. Vooral omdat veel mensen met autisme afhankelijk zijn van een uitkering en het huuraanbod, is het gewoon ook lastig om te kunnen verhuizen. Zelfs de huizenmarkt voor koopwoningen is momenteel niet zo aantrekkelijk.

“Ik ben zeer beperkt in mijn opties om te verhuizen door lange wachtlijsten bij sociale huur. Ik sta 9 jaar ingeschreven en kom soms in top-100. Ook heb ik een laag inkomen en een gedeeltelijke arbeidsbeperking. De komende jaren gaat stress bij mij verder toenemen, want ik moet minder gaan werken (overbelast) en de huur stijgt elk jaar hard door (inmiddels ruim boven de grens huurtoeslag, dus als ik toeslag krijg, stijgt die niet meer mee). De stress en uitzichtloosheid van mijn woningsituatie neemt met de tijd toe en heeft negatieve invloed op mijn welzijn.”

Wat is de maximale huurprijs die men wil betalen?

Het grootste deel van de respondenten 45,9% wil niet meer huur betalen dan €633. Woningcorporaties gebruiken het bedrag van €633,25 als maximaal mogelijke huurprijs voor mensen met lage inkomens. 16,2% wil niet meer betalen dan €400 per maand en 10,8% wil maximaal €763 uitgeven. Woningen waarvan de rekenhuur hoger is dan €763,47 maken geen aanspraak meer op huurtoeslag. Vijf mensen geven aan een koopwoning te willen.

Het bouwjaar van de woning

Meer dan de helft van de respondenten woont in een woning ouder dan 1980. Wellicht dat dit het slechte onderhoud, slechte geluidsisolatie en slechte warmte-isolatie kan verklaren.

“Deze woning is koud in de winter (achterkant woning niet warm te stoken) en warm in de zomer (alles tegen elkaar open en het koelt nog niet af). Dat nekt me soms wanneer ik al overprikkeld ben.”

26,1% woont in een woning die tussen 1980 en 1999 is gebouwd en 18,8% in een woning uit 2000 of recenter.

“Nu – voor 15 euro per maand meer – kan ik wonen in een nieuwbouwwoning. De verhoudingen zijn erg krom als je kijkt naar de huurprijzen en welke kwaliteit je ervoor terug krijgt.”

De leeftijd van de respondenten

Voor iets meer context heb ik de leeftijdscategorie van de deelnemers gevraagd. De meeste deelnemers zijn tussen de 36 en 45 jaar, gevolgd door 46-55 jaar en 26-35 jaar.

“Sinds 2017 heb ik een indicatie levensloopbestendig wonen, (ook vanwege fysieke uitval), maar bij elke geschikte woning was ik te jong. In februari werd ik 55. De seniorenwoninghemel ging open. Komende week hoor ik of een hoekhuis op een stille plek met een buur-vrije slaapkamer doorgaat.”

Aanvullende opmerkingen

Verschillende respondenten hebben aanvullende opmerkingen geplaatst op een enquête. Een van de mensen heeft een goed idee geopperd om mogelijk meer inzicht te krijgen over de toekomstige woning:

“Het wordt tijd dat er voor woningen labels komen waaraan je kunt zien hoe geïsoleerd ze zijn tegen leefgeluiden van buren en geluid van buiten. Zoiets als een energielabel, maar dan voor geluid. Zodat je op basis van vergelijkbare meetwaarden kunt zien of het een huis is dat qua geluidsisolatie bij je past voordat je het huurt of koopt. Nu ben je afhankelijk van antwoorden op vragen aan de woningbouwvereniging en toekomstige buren. Omdat de meeste mensen niet zo geluidsgevoelig zijn als mensen met ASS en er ook andere belangen meespelen, kan die informatie heel subjectief of algemeen zijn.”

Andere opmerkingen:

“Mijn ideale woning is niet te vinden, tenzij je de loterij wint. Ik zou graag gelijkvloers willen, met ruimte voor de nodige dieren, op een rustige plek, bijvoorbeeld met zicht op veel water. En dan zit er vaak toch een dijk in de weg. Ik wil wel graag voorzieningen in de buurt.”

“Ik zou willen dat er meer rekening gehouden zou worden met mensen die autisme hebben door verhuurders en dat bijvoorbeeld monteurs ook weten waar dan mijn ‘onvoorspelbare’ gedrag vandaan komt.”

“Ik heb geluk dat ik eindelijk een passende woning aangeboden heb gekregen, maar door mijn prikkelverwerking heb ik te lang in niet passende woningen verbleven. In 2 woningen heb ik ook nog renovaties moeten ondergaan. Het heeft mij lichamelijk en geestelijk veel gekost om zo te moeten wonen.”

Conclusie

Ik moet eerlijk toegeven dat de uitkomst van deze enquête mijn eerste instantie verraste: ik had de woontevredenheid veel lager ingeschat. Het grootste deel van de respondenten is namelijk heel erg tevreden met hun woning (44,9%). Dat voelt goed en hoopgevend! Kennelijk is het toch mogelijk om een fijne woonruimte te vinden als je autisme hebt. Zaken als een rustige woning en buurt, veel groen, genoeg ruimte en een buitenruimte spelen hierbij mee.

Waar ik niet verbaasd om ben, zijn de redenen waarom mensen niet tevreden zijn. Het is duidelijk dat prikkels uit de omgeving een grote rol spelen bij de ontevredenheid. Zaken als geluiden, geuren en juist veel of weinig lichtinval komen duidelijk terug als stoorzenders. Hiermee zijn de signalen uit mijn omgeving bevestigd: prikkelarm wonen is nog steeds ontzettend moeilijk te realiseren met het huidige woningaanbod/stelsel.

Aangezien een groot deel van de mensen met autisme geheel of deels afhankelijk is van een uitkering, is het niet verbazingwekkend dat zij grotendeels zijn aangewezen op de sociale woningmarkt. Dit is terug te zien in de diagram met maximale huurprijzen die men bereid is te betalen. Slechts enkele respondenten komen in aanspraak voor een koopwoning, wonen vrijstaand of kunnen een hoge huur betalen.

Een groot deel van de goedkope sociale huurwoningen zijn vanwege het bouwjaar helaas slecht geïsoleerd tegen zowel warmte/kou als geluid. De kleine kans op een andere woning helpt er niet bij om door te zoeken naar een geschikte woonruimte. Als er al een mogelijk geschikte woning vrijkomt, is de kans klein dat je die krijgt. En dan is het nog de vraag of de woning en woonomgeving prettig uitvallen.

Het is duidelijk dat er nog een lange weg te gaan is voor ideale, autismevriendelijke woningen. Mogelijk zal in een vervolgonderzoek hierop verder worden ingezoomd.

Heb jij een verhaal over je woonsituatie die graag wilt delen? Geef dan een reactie onder dit blog of stuur je verhaal naar mail@mariskamedia.nl

Bekijk ook de video Wat maakt mijn huis autistisch?

Speak Your Mind

*